ENGELLİNİN DİREKSİYONUNA PRANGA VURULAMAZ:
DANIŞTAY’IN ÖTV KARARI NEDEN HAYATİDİR?
Engelli bireylerin özgürlüğe açılan kapılarından biri, hiç kuşkusuz kendi araçlarına sahip olabilmelerini sağlayan ÖTV istisnasıdır. Bu hak; işe giderken, rehabilitasyona ulaşırken, çocuğunu okuldan alırken, acil bir sağlık durumunda hastaneye yetişirken yani hayatın tam ortasında bağımsız hareket edebilme güvencesidir. İşte bu nedenle bu hakka dokunan her düzenleme, sadece bir kanun maddesi değişikliği değil; engelli bireyin günlük yaşamına vurulan bir darbedir.
15 Ocak 2025’te yayımlanan Tebliğ ile getirilen bir hüküm, işte tam da bu nedenle büyük bir tepki çekti. Çünkü bu düzenleme, beş yılını doldurup aracını satmış ya da devretmiş binlerce engelli bireyi, geriye dönük bir şekilde on yıl bekleme zorunluluğuna mahkûm ediyordu. Bir sabah uyanıp, “Bugüne kadar kazandığın hak artık geçerli değil, şimdi 10 yıl daha beklersin” denilmişti.
Bu, hukuka da vicdana da sığmayan bir uygulamaydı.  Peki Düzenleme Ne Diyordu? Tebliğe göre, ÖTV istisnasıyla alınan bir araç beş yıl geçtikten sonra satılsa bile, ilk iktisabın üzerinden on yıl geçmeden engellinin tekrar istisnadan yararlanamayacağı belirtilmişti.
Örnek üzerinden anlatalım: • Bir engelli birey, 2019’da ÖTV istisnasıyla araç aldı.
• 2024’te, yani yasal beş yılını doldurunca aracını sattı.
• Normalde 2024 sonunda yeni bir araç alabilmesi gerekiyordu.
• Fakat tebliğ “10 yılı doldurmadın” diyerek 2029’a kadar beklemesini şart koşuyordu. Bu ne demekti? Bugüne dek hukuka uygun tüm işlemlerine güvenen vatandaşın hakkının elinden alınması, hatta pek çok kişinin araçsız kalması demekti.  Danıştay Neden Durdurdu? Danıştay 7. Dairesi, Esas No: 2025/4000 sayılı kararıyla bu düzenlemenin yürütmesini durdurdu.
Çünkü: • Geriye dönük uygulama hukuka aykırıdır.
• Kazanılmış hak geri alınamaz.
• Engelliyi araçsız bırakmak, yaşamın tam ortasında bağımsızlığını kesintiye uğratır.
• Düzenleme istisnanın amacına aykırıdır. Danıştay, “Bu hükmün uygulanması telafisi güç zararlar doğurabilir” diyerek engelli bireyin hayatını ve hakkını koruma altına aldı.  Bu Karar Kimi Doğrudan İlgilendiriyor? • 27 Aralık 2024’ten önce ÖTV istisnasıyla araç alanlar, • Beş yılını doldurup aracını satan veya devredenler. Bu kişiler artık tekrar ÖTV istisnasıyla araç satın alabilir.
On yıl bekleme şartı ortadan kalkmıştır.  Neden Önemli? Bu karar sadece bir hukuki düzeltme değildir.
Bu karar: • Engelli bireyin bağımsız yaşam hakkını korur,
• Anayasal eşitliği gözetir,
• Sosyal devlet ilkesinin gereğini hatırlatır,
• “Hak verilmez, alınır” cümlesinin güçlü bir örneğidir. Engellilerin hayatını doğrudan etkileyen her düzenleme, masa başında değil, hayatın gerçekleri düşünülerek yapılmalıdır. Çünkü engelli birey için araç, lüks değil; bağımsızlığın direksiyonudur.  Son Söz Engelli bireylerin haklarını geriye dönük şekilde sınırlayan her adım, toplumun vicdanına da hukuka da aykırıdır. Danıştay’ın bu kararı; hak mücadelesinin ne kadar kıymetli olduğunu, kazanılmış hakların korunmasının ise ne kadar elzem olduğunu bir kez daha göstermiştir.
Engelli birey unutulursa, toplum eksik kalır.
Engellinin hakkı korunursa, toplum güçlenir.
Yorumlar
Kalan Karakter: