KARS’IN YÖRESEL MUTFAĞI

KARS’IN YÖRESEL MUTFAĞI

 Kars yöresi halk mutfağı çok zengin bir kültüre sahiptir. Sebzeye, ete, tahıla, süte ve süt ürünlerine dayalı beslenme şeklinin yanı sıra ekmek çeşitleri, börek ve tatlı çeşitleri de yöreye has özellikler taşır. Yöre halkı, et ve sebzeyi taze olarak tükettiği gibi kurutarak ve kavurarak da kış mevsimi için saklar. Sebzeleri ya yöredeki insanlar yetiştirir ya da doğada kendiliğinden yetişen, şifalı özellik taşıyan bitkiler toplanır ve kış için kurutulur.

 Yöre mutfağı; un, baklagiller, hayvansal ürünlere dayalı yiyecekler ile yemeklerden oluşmaktadır. Kars’ın yöresel yemekleri arasında; helva, hörbe, Kars böreği, hangel, kete, patatesli veya mercimekli erişte pilavı, haşıl, ekşili et, feselli, tencerede şiş kebap, yaprak mantı, tandırda kaz çekmesi, kesme çorba, hasuda, kuymak, katmer, erişte aşı ve mezik bulunmaktadır. Kaz yemeklerine, kaşar peynirine, Kars balına ve Kars gravyerine yerli ve yabancı turistlerce yoğun ilgi gösterilmektedir. Hayvancılığa dayalı süt ürünlerinden yapılan peynir, yöre halkının önemli geçim kaynağını oluşturmakta, arıcılık da halk ekonomisinde önemli yer tutmaktadır.

Kars halk mutfağında düğün, sünnet gibi özel günlerin kutlama yemekleri büyük farklılık göstermez. Özel günlerde genellikle pilav, et, salata ve ayran tercih edilir. Cenaze yemeklerinde bu yemeklere ilaveten helva ikram edilir. Mevsimlik kutlamalara özgü yöresel yemekler içerisinde Nevruz’da yapılan “semeni” ve Aşure gününde yapılan “aşure tatlısı” yer alır.

Yörede çok çeşitli yabani ot bulunmakta ve yöre insanı tarafından bu otlar ya mevsiminde taze olarak salata şeklinde tüketilmekte ya da kurutularak kışın çorbalarda kullanılmaktadır. Bu yabani otlar genellikle ayran çorbası, boz aşı, evelik aşı, erişte aşı, mercimek aşı gibi çorbaların yapımında kullanılır. Bazı otların da kışın kaynatılarak suları tüketilir. Yabani otlardan bazıları, börek yapımında iç malzeme olarak kullanılır. Kimi otlar turşu yapımında kullanılır.

Kars’ın geleneksel lezzetlerinden biri de “kremalı kurut”tur. Kurut, özellikle Doğu Anadolu’da köylerde ve ilçelerde yapılan ve halkın önemli bir protein kaynağı olan süt ürünüdür. Sütün yoğun olduğu dönemlerde üretilen, tadı mayhoş, sulandırıldığında yoğurt benzeri kıvamı olan, oldukça lezzetli bir süt ürünüdür. Kurut, Kars yöresinde genellikle çorba, mantı ve bazı yöresel yemekler ile birlikte tüketilmektedir. Kış aylarında yöre halkı nohut, bulgur ve mercimek ile hazırlanan çorbalara kurut ekleyip tüketmektedir.

       Mutfak kültürü oldukça eskilere uzandığından yemek çeşitleri fazla olan ilimizde toplumsal yapı, çeşitli etnik grupların kültürel gelenekleriyle harmanlanmıştır. Anlaşılıyor ki zengin, renkli ve köklü kültürüyle, özel lezzetleriyle Kars mutfağı, önemini ve canlılığını daima koruyup sürdürecektir.