Ahıska Türklerinin tarihi yolculuğu

Kars Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. İkram Çınar’ın makalesi Türk Yurdu dergisinde yayımlandı.

Türk Yurdu Dergisi’nin Ekim 2025 tarihli 458. sayısı, “Sürgün Edilen, Zulüm Gören ve Unutulan Türkler” özel dosyasıyla okurlarıyla buluştu. Bu sayıda Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. İkram Çınar’ın kaleme aldığı “Ahıska Türklerinin Ana Vatana Dönüş Mücadelesi: Jeokültürel Bakış” başlıklı makale, büyük ilgi gördü.

Doç. Dr. İkram Çınar, makalesinde Ahıska Türklerinin 1828’deki Rus işgalinden başlayarak 1944 sürgününe uzanan acılı tarihini jeokültürel bir bakışla ele alıyor. Ahıska bölgesinin hem Anadolu hem de Kafkasya arasında stratejik bir köprü olduğunu belirten Çınar, bu coğrafyanın “Atabek Yurdu” olarak Türk tarihindeki önemine vurgu yapıyor.

Yazar, Ahıska Türklerinin 1944 yılında Sovyet yönetimi tarafından Orta Asya’ya zorla sürgün edilmesini “etnik temizlik” kapsamında değerlendirerek, yaşanan trajedinin Türk dünyası hafızasındaki yerini ayrıntılı biçimde açıklıyor.

Makale, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından başlayan dönüş girişimlerini de ele alıyor. 1991’deki Fergana olayları, Avrupa Konseyi’nin Gürcistan’a yönelik taahhütleri ve Türkiye’nin iskan politikaları akademik bir çerçevede inceleniyor.

Çınar, Gürcistan’ın dönüş sürecinde gerekli adımları atmadığını, buna karşın Türkiye’nin Iğdır, Erzincan, Üzümlü, Bitlis ve Ahlat gibi illerde Ahıska Türklerinin yerleştirilmesi konusunda önemli bir rol üstlendiğini ifade ediyor.

Yazının sonuç bölümünde, Ahıska Türklerinin vatana güvenli ve onurlu bir şekilde dönüşünün yalnızca Gürcistan’ın değil, tüm Türk dünyasının ortak meselesi olduğu vurgulanıyor.
Çınar, bu sürecin Türk Devletleri Teşkilatı ve Türk Konseyi gibi kurumların iş birliğiyle çözüme kavuşturulabileceğini belirtiyor. Ayrıca, Ahıska Türklerinin sorunlarının uluslararası platformlarda daha görünür hale getirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Türk Yurdu’nun bu özel sayısında, yalnızca Ahıska Türkleri değil; Doğu Türkistan, Irak Türkmenleri, Kırım Tatarları, Batı Trakya Türkleri ve Afganistan’daki Türk toplulukları da farklı yönleriyle ele alınmış durumda. Dergi, “Unutulan Türkler” temasını akademik bir derinlikle işleyerek Türk dünyasının ortak belleğine katkı sunuyor.